Ribozom

Ribozom Nedir Hakkında Kısaca Bilgi

Protein sentezinin gerçekleştiği organeldir. Hücredeki amino asitler ribozomlarda peptit bağları ile birleştirilerek, hücrenin ihtiyacı olan proteinler üretilir.  Zarsız bir organel olup, prokaryot ve ökaryot tüm hücrelerde bulunur. Ribozomal RNA (rRNA) ve proteinlerden oluştuğundan nükleoprotein yapılıdır. Her ribozom büyük ve küçük olarak adlandırılan iki alt birimden oluşur. Protein sentezi gerçekleşeceği zaman bu birimler birleşerek ribozom işlevsel hale gelir. Ribozomlar, hücrede serbest veya bir organele bağlı olarak bulunur. Serbest olarak sitoplazma sıvısı, mitokondri ve kloroplastta, bağlı olarak endoplazmik retikulum ve çekirdek zarı üzerinde bulunur.

Genel olarak hücrenin kullanacağı proteinler serbest ribozomlarda, hücre dışına gönderilecek proteinler endoplazmik retikulum zarı üzerinde bulunan ribozomlarda üretilir. Protein sentezi çok olan hücrelerde sayıları fazla olur. Bir hücre aynı proteinden çok sayıda üretmek isterse, birçok ribozom yan yana gelerek polizomları oluşturur. Bu yapılar sayesinde hücre kısa sürede aynı proteinden bol miktarda sentezler. Hücrelerde iki farklı büyüklükte ribozom bulunur. Prokaryotlarda, ökaryotların mitokondri ve kloroplastlarında küçük ribozom bulunur (70S). Ökaryot hücrelerin ribozomu ise 80S’dir. ((S) SWEDBERG birimi olup, molekülün büyüklüğüne bağlı olarak ultrasantrifüjlemedeki çökelme katsayısıdır).

Normal bir hayvan hücresinin yapı taşlarını (Organellerini) gösteren çizimi. :
(1) Çekirdekçik
(2) Çekirdek
(3) Ribozomlar (küçük noktalar)
(4) Vezikül
(5) Granüllü endoplazmik retikulum (ER)
(6) Golgi aygıtı
(7) Hücre iskeleti
(8) Granülsüz endoplazmik retikulum
(9) Mitokondriler
(10) Koful
(11) Sitoplazma
(12) Lizozom
(13) Sentrozom içindeki Sentriyoller

1. Ribozom etkinliği artan bir hücrede,
   I. amino asit,
   II. protein,
   III. su
   moleküllerinden hangilerinin miktarının artması beklenir?
   A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
   D) II ve III E) I, II ve III

2. Bir hücrenin ribozom etkinliğine bağlı olarak X ve Y organik maddelerinin miktarlarında meydana gelen değişimler aşağıdaki grafikte gösterilmiştir.

Buna göre X ve Y molekülleri ile ilgili aşağıda yapılan eşleştirmelerden hangisi doğrudur?
A) Amino asit Protein
B) Su Protein
C) Peptit bağı Amino asit
D) Amino asit Amonyak
E) Amino asit Su

Cevaplar: 1)D     2) A