Menopoz

Menopoz Nedir?

Menopoz kelime anlamı olarak, İngilizcedeki “ay (moon)” ve “sonlanma (pause)” kelimelerinden meydana gelmektedir. Kelime anlamı olarak, kadının adetten kesilmesi yani regl döneminin sona ermesini ifade eder. Kadınların menopoza girmesi ile adetten kesilmesi akabinde, artık yumurtalıklarının fonksiyonlarını tamamladığını ve artık kadınlık hormonlarının salgılanmadığının göstergesidir.

Toplum içinde menopoz ile ilgili yanlış bir kanı vardır. Oda menopoz ile birlikte rahmin işlevini yitirdiği yönündedir. Aslında menopoz ile rahim işlevini yitirmez sadece yumurtalıklar işlevini yitirir. Menopozla birlikte yumurtalıklar artık yumurta oluşumunu gerçekleştiremez ve hormon üretememeye başlar. Akabinde yeterli oranda estrojen ve progesteron hormonları üretilmemesi ile adetten kesilme gerçekleşir.

Menopoz Ortalama Yaşı Nedir?

Menopoz, genelde 50 yaş üzeri kadınlarda görülür ilkesi kabul edilse de bazı kadınlar 45 yaşından sonra menopoza girebilmektedirler.
Menopoza girme yaşını belirleyen etkenler arasında en önemlisi irsi etkenlerdir. Annesi erken menopoza giren bir kadının da erken menopoz ihtimali yüksektir. Bunun yanında çok fazla sigara tüketimi, menopoza girme yaşını öne çekmektedir.

Premenopoz ve Postmenopoz Nedir?

Regl döneminin sona ermesinden önceki döneme yani adetten kesilmeden önceki döneme “premenopoz”, adetten kesilme gerçekleştikten sonraki döneme ise “postmenopoz” dönemi adı verilir.

Klimakteryum (Perimenopoz) Nedir?

Menopoz döneminin şikâyetlerinin çoğaldığı, premenopoz ile postmenopoz dönmelerini kapsayan dönem Klimakterium olarak ifade edilir. Ortalama 45 yaş ile 55 yaş arasını kapsayan Klimakterium, bazı kişilerde 65 yaşına kadar devam edebilir.

Premenopoz (Menopoz Öncesi Dönem)

Kadınların çoğu 40 yaşını geçtikten sonra düzensiz adet şikâyetlerine başlarlar. O yaşlarda adet dönemi devam ediyor olsa bile kadınlarda sıcak basmaları, terleme gibi şikâyetler dikkat çeker. Bir diğer dikkat çekici nokta ise, adetlerin ya düzensizleşmesi ya da çok yoğun gelmesidir. Bütün bunların altında yatan temel sorun yumurtalıklardan salgılanan estrojen hormonunun zaman ilerledikçe azalmaya başlamasıdır. Genelde menopozdan sonra meydana gelen Osteoporos yani kemik erimesi, aslında menopozdan önceki dönmede başlar.

Menopoz Belirtileri Nelerdir? Menopoza Girildiği Nasıl Tespit Edilir?

Menopozdan önceki dönemde görülebilecek sorunlardan biri de geç fark edilen gebelik halidir. Yani adet gecikmeleri her zaman menopozun belirtisi olmayabilir. Bu sebeple menopoza tam anlamıyla girene kadar, doğum kontrol yöntemlerini kullanmaya devam edilmelidir.

Doğanın kanunu olarak adet gören her kadın, gebe kalma imkânına sahiptir. Yaşın ilerlemesine bağlı olarak bu ihtimalin oranı değişiklik gösterse bile günümüzde 40 yaş üzeri kadınlar bile adet dönemi devam ettiği sürece doktor kontrolünde sağlıklı bir gebelik ve sağlıklı bir doğum anı yaşayabilmektedirler.

40 yaşından sonra adet gecikmesi, adet düzensizlikleri yaşayan her kadının ilk önce gebelik testi yapması gerekir. Yapılan gebelik testi sonucunda şayet gebelik durumu söz konusu değilse, menopoz dönemine girme ihtimali akla getirilerek, yumurtalık fonksiyonlarını ölçen bazı hormon testleri yapılması ve böylece menopozun söz konusu olup olmadığı tespit edilmesi gerekir. Ortalama 6 ay kadar adet görmeyen bir kadın için menopoz gerçekleşmiş olarak kabul edilir.

Menopoz Teşhisinde Laboratuar Testleri Nelerdir?

Menopozun teşhisi için laboratuar testleri açısından kanda FSH, LH ve Estrojen hormonları (E2) değerlerine bakılır. FSH ve LH artmış, Estrojen değerlerinde azalma var ise bu durum yumurtalıkların (overlerin) artık olmadığının göstergesidir doğal olarak da menopozun işaretidir.

Overlerin yani yumurtalıkların sadece estrojen ve progesteron hormonlarını salgılamanın dışında bir çok madde üretimi ile kadın fizyolojisinde etkin rol oynadığı son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar ile belirlenmiştir. Zira bir kadının en önemli organları sağlıklı ve düzgün çalışan yumurtalıklarıdır.

Cerrahi Menopoz Nedir?

Cerrahi menopoz, herhangi bir sebepten dolayı, kadının yumurtalıklarının alınması sonucu ortaya çıkan durumdur. Ameliyat esnasında genelde yumurtalıklarla rahminde alınması söz konusu olabilir. Rahmin alınmasına tıp dilinde histerektomi operasyonu adı verilir.

Genelde 45 yaşından sonra miyom yani rahimde meydana gelen urlar sebebiyle histerektomi ameliyatı yapılarak urlar ile birlikte rahim ve yumurtalıklarda alınır. Bu ameliyatta yumurtalıkların alınmasının asıl sebebi, ileriki zamanlarda yumurtalık kanseri riskine karşı kadını korumaktır.

Bunun dışında 45 yaşın altında olan kadınlara yapılan ameliyatlarda ise yumurtalıklar koruma altına alınır. Sebebi ise kadının rahmi alınıp adetten kesilme durumu olsa bile yumurtalıklar belli bir zaman diliminden sonra görevine devam edebilir ve bu durumda menopoz durumu söz konusu olmaz. Kısacası menopozun olumsuz etkilerinden olan sıcak basma, ateş ve terleme gibi sorunlar olmayacaktır.

Özet olarak kadının yumurtalıkların alınarak adetten kesilme durumuna “cerrahi menopoz” adı verilir.

Cerrahi Menopozun Normal Şekilde Girilen Menopozdan Ne Farkı Vardır?

Cerrahi menopozla adetten kesilmenin yarattığı bazı problemler normal menopoza göre çok daha fazladır. Zira normal menopoz yaşayan kadında yumurtalıkların tükenmesi daha yavaş olduğu için vücut bir süre sonra bu duruma adapte olur. Ancak cerrahi menopozda bu süreç birden bire gerçekleşir.

Histerektomi operasyonunu yani rahimin alınması ameliyatını yaşayan kadınların menopoza girmesi ile ameliyattan 2 hafta sonra hekimlerine başvurarak menopoz tedavilerine başlaması gerekir.

Erken Menopoz Nedir?

Tıp dilinde prematüre menopoz olarak ifade edilen erken menopoz genelde 40 yaşından önce menopoza girme durumu olarak ifade edilir.

Prematür Ovaryen Yetmezlik (Pof) Nedir?

30 yaşından önce menopoza giren kadınların yaşadığı duruma “Prematür Ovaryen Yetmezlik” (POF) veya “Prematür Over Yetmezliği” denir. Böyle bir durumda, yumurtalıkların çok erken yok olması ile kadın hem fizyolojik hem de psikolojik sorunlar yaşamaya başlar. Prematür Ovaryen yetmezlik (POF) durumunda kesinlikle sebeplerin araştırılması ve kadın için en uygun tedavi yöntemlerinin başlaması gerekir.

“Prematür Ovaryen Yetmezlik” (POF) Sebepleri Nelerdir?

Erken menopoz ve prematur over yetmezliği ile ilgili farklı pek çok fikir olmakla birlikte tam olarak kesin bir neden tespit edilememiştir. Genetik etkenler, bazı otoimmun hastalıklar, Cushing sendromu, tiroit hastalıkları, SLE, sigara kullanımı, alkol kullanımı, uygulanan kanser tedavileri, şeker hastalığı gibi etkenlerin Prematür Ovaryen Yetmezlik” (POF) nedenleri arasında olduğu düşünülür. Kesin olan en önemli nokta ise 40 yaş öncesi menopoz görülmesi halinde, ihmal edilmeden doktora başvurularak gerekli tedavilere başlanması gerektiğidir. Zira tedavi edilmez ise erken menopozla birlikte menopozun etkilerine erkenden maruz kalan kadının bedeni kemik erimesi, kalp hastalığı gibi sorunlarla karşılaşmak zorunda kalacak ve doğal olarak da çok erken yaşta bedeni yıkıma uğrayacaktır.

Menopoz Şikâyetleri Nelerdir?

Menopoz döneminin başlaması ile yaşanan sıkıntılar hemen hemen her kadında aynı türdendir. Aşırı ateş basmaları, birden bire terlemelerdir. Sıcak basmaları birden bire yaşanabileceği gibi, adetten kesilmeden bir süre öncede yavaş yavaş başlayabilir. Menopozdaki sıcak basmaları ortalama 7 ila 10 yıl kadar devam edebilir. Hissedilen sıcaklık vücudun önce baş, sonra boyun sonra bütün bedene yayılarak ilerler. Ateş basmaları genelde geceleri yaşanırken, gündüzleri de gün içersinde bir defa, sadece birkaç dakika sürecek şekilde görülebilir. Kadın ateş basması ile birlikte o birkaç dakika içinde nabız yükselmesi ve terleme hisseder. Menopozun bir diğer etkisi ise, uyku düzeninin bozularak, uykusuzluk çekilmesi ve akabinde gelişen sinir sistemindeki bozukluklar olarak kendini gösterir. Birçok kadın menopoz döneminde depresyona girme tehlikesi ile karşı karşıya kalır. Dikkat eksikliği, hafıza problemleri yine menopozun getirdiği şikâyetler arasındadır. Cinsel isteksizlik, vajinal değişimler kadında menopoz döneminde görülen sıkıntılar arasındadır.

Menopoz Sonrası Kanamalar (Postmenopozal Kanama)

Menopoz sonrası dönemde kanama olması normal bir durum değildir. Ancak bazı kadınlarda menopozdan bir kaç yıl sonra kanama görülebilir. Bunun gibi durumlarda hemen hekime başvurmak gerekir. menopoz sonrası kanama sebepleri arasında:
Myoma uteri
Endometrial polip
Atrofik kanama
Endometrial hiperplazi (Rahim içi zarın kalınlaşması)
Rahim kanseri gibi nedenler yer almaktadır.