Kolon Kanseri (Bağırsak Kanseri)

Kolon, sindirim sisteminde, ince bağırsaktan sonra gelen 2 metre boyundaki kalın bağırsak olarak bilinir. Oldukça ciddi ve yaygın bir hastalıktır. Genellikle batıda diğer yerlere oranla daha yaygındır. Her 10000 kişiden 1’i kolon kanserine yakalanmaktadır. Erkek- kadın gözetmeksizin görülen Kolon Kanseri diğer adıyla bağırsak kanseri, sıralamaya alındığında tüm kanser türleri arasında yaygınlık bakımından 3. sırayı alır.

Kolon Kanseri Nedenleri

Kolon kanserine neden olan etmenler bilinmemekle beraber, buna genetik ve ya çevresel faktörlerin neden olabileceği tahminler arasındadır. Kolon kanseri söz konusu olduğunda akla ilk gelen etmen genetiktir. Hastalık aile bireylerinden herhangi birinde mevcut ise sonraki bireylerde görülme riski normalden oldukça fazladır. Kişinin daha önce geçirdiği hastalıklar da kolon kanserinde önemli rol oynar. Eğer kişi öncesinde meme kanseri ya da yumurtalık kanseri gibi hastalıklara yakalanmışsa, kolon kanserine yakalanma ihtimali de artar. Kolon kanserine neden olan başka etmenler de vardır. Bunlardan bazıları Gardner Sendromu, Ailesel Polizopis,Ülseratif Kolit ve Crohn hastalıklarıdır. Bunlar genetik hastalıklardır ve kolon kanserini tetikleyici etkiler gösterebilir.

Beslenme, kolon kanseri oluşumunda önemli bir etkendir. Yapılan uzun araştırmalar sonucunda Batıya özgü diyetlerin ve aşırı hayvansal yağ tüketiminin kolon kanserine neden olduğu keşfedilmiştir. Kolon kanserinin bir diğer nedeni, kimyasal maddelere maruz kalmaktır. Özellikle sanayi işçilerinin gün aşırı kimyasal maddelere maruz kalması sonucunda kolon kanserine yakalanma ihtimalleri diğer insanlara oranla oldukça fazladır.

Kolon Kanseri Belirtileri

Kolon kanserine yakalanan hastalarda belirtiler başlangıç safhasında ortaya çıkar. Görülen başlıca belirtiler; çabuk yorgunluk, hafif ağrılar, karında dolgunluk hissi, iştah kaybı ve buna bağlı kilo kayıpları olabilir. Hasta bu evrede kabızlık sorunuyla da karşı karşıya kalabilir. İlaçlar kabızlık sorununu ortadan kaldırmayabilir.
Bu belirtilere rağmen ilk etapta bağırsakta bir daralma gözlenemediğinden kanser teşhisi koymak mümkün değildir, lakin bu belirtilerin gözlenmesi hastaların doktor gözetiminde tutulmalarını gerektirir. Kalın bağırsaktaki değişiklikler görüntüleme yöntemiyle gözlenebilir ve herhangi bir tuhaflık olması halinde erken teşhisle uygun tedavi aşamasına geçilir.

Kolon kanseri sinsi bir hastalıktır. İlk etapta kendini belli etmez. İhmallerden ötürü genellikle hastalığın ileri safhalarında kalın bağırsağın daralmasıyla kendini hissettirir. Eğer bağırsak daralırsa vücuttaki atıklar dışkı yoluyla atılamayacağından, vücutta birikir, bu da bağırsakta kokuşmaya neden olur. Vücuttaki atıklar ilerlemeye çalışır fakat kanserli bölgeden geçmeleri zorlaştığından hastalar kabızlık sorunuyla karşı karşıya kalır, haliyle şiddetli ağrı ve sancılar yaşamaya başlar. (Bkz dışkıda kan)

Kolon kanseri, tedavisi mümkün olmayan bir hastalık olmakla beraber ilerlemesi durumunda ağrıları da aynı oranda artış gösterir. Hastalarda kilo kaybı, halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, renk solukluğu gibi belirtiler görülmeye başlar. Buna bağlı olarak bağırsakta tam anlamıyla kapanma görülür ve bu birkaç gün bu şekilde devam eder. Bir müddet sonra kanserli kitle delinir, bu sayede vücut atıkları dışarı boşalır, ama durum aynı şekilde sürmez. Bir müddet sonra tekrar kapanır ve bir daha açılması imkânsız hale gelir. Hasta gitgide ağırlaşır, vücuttaki zehirli maddeler ve atıklar kana karışmaya başlar. Doktora hastalığın ilerleyen safhalarında başvurulursa operasyonla karın açılır ve tümörlü bölgenin alınıp alınamayacağı değerlendirilir. İleri safhalarda ameliyatın riskli olmasının yanı sıra tümörün alınması da risklidir.

Kolon Kanseri Teşhisi

Kolonoskopi yardımıyla hastanın kalın bağırsağı görüntülenebildiği için bu hastalığın teşhisi günümüzde oldukça basittir. Hastada polip olup olmadığı belirlenir, varsa alınıp incelenir. Kolonoskopi polipi alınan kişileri ya da kolon kanseri riski taşıyan kişilerin takibi için doktorun istediği sıklıkta kullanılan bir yöntemdir. Sigmoidoskopi bu hastalıkta kullanılan bir diğer yöntemdir ve video görüntüleme şeklinde yapılır.

Gaitada gizli kan olup olmadığı hususundaki araştırmalarda ve kolonun alt bölgesinde incelemelerde kullanılan bir yöntemdir. Genellikle kan arama tekniğiyle dışkı örnekleri incelenir ve görünmesi zor olan kanamalar belirlenir, hatta gerekirse inceleme için bağırsağın küçük bir parçası da alınabilir.

Kolon Kanseri Tedavisi

Kolon tedavisinde tek çözüm cerrahi operasyondur. Operasyonla tümörlü kısım alınır ve bağırsağın alınan kısmının alt ve üst tarafları birbirine bağlanır. Kanserin oluştuğu yer ameliyatın seyrini değiştirir. Anüse yakın bir bölgede oluşmuşsa anüs alınır ve kolon karın duvarına yapıştırılır. Bu hastalara hiçbir şekilde ışın tedavisi uygulanmaz, fakat operasyon sonrası kemoterapiye başvurulabilir.

Kolon Kanserinden Korunma

Kolon kanserinden korunmada en önemli basamak lifli besinlerle beslenmektir. Lifli besinler sağlıklı olmakla beraber kanserojen yoğunluğunu azaltır ve vücudun bunlardan aşırı miktarda etkilenmesini engeller. Araştırmalar lifli besinlerin kolon kanserinin görülme sıklığını aza indirgediğini göstermiştir. Lifli besinler kanser riskini azaltırken yağlı besinlerse aksine bu riski arttırır. Bu hastalıktan korunmadaki diğer bir faktör aşırı yağlı yiyeceklerden ve kırmızı etten kaçınmaktır. Düzenli kontroller kolon kanserinden korunmanın bir diğer yoludur.

Düzenli kontroller, vücutta oluşabilecek herhangi bir sorunun erken teşhisini de kolaylaştırır ve hastalık ilerlemeden önlemin alınmasına yardımcı olur. Herkesin belirli zamanlarda muayeneden geçmesi gerekir, özellikle ailesinde kolon kanserine yakalanmış hasta olanlar bu konuda daha titiz olmalı ve muayeneleri sıklaştırmalıdır. Ayrıca spor ve çeşitli egzersizler de bu hastalığa karşı önlem olabilecektir. Yeşil çay tüketimi bağırsakların işlevini kolaylaştırdığından bi önlem çeşidi olarak sayılabilir. Ayrıca yapılan çalışmalarda yeşil çaydaki bir maddenin kansere karşı koruyucu özellikler taşıdığı da belirlenmiştir.