Hipofiz Bezi

Hipofiz bezi şekil itibariyle ufak parmağınızın son iki kısmının büyüklüğü kadar olup, burun kanalarının arkasında, beynin altında yer alır. Ufak bir ebata sahip olmasında rağmen,
endokrin bezler içerisinde en mühim olanıdır. Bedenin günlük işlevleri, uzun dönemli büyüme, üretkenlik kabiliyetleri ile alakalı olarak kontrol merkezi gibi çalışmaktadır.

Hipofiz bezinde iki önemli bölüm vardır: ön (anterior) lob ve arka (posterior) lob.

Ön lob, işlev olarak göğüste süt üretimini tetiklemek ve büyüme hormonu başta olmak üzere diğer 6 hormonun üretimini sağlamakla görevlidir. Ön lobdaki öteki hormonlar, tiroid bezleri, yumurtalıklar, testis ve böbrek üstü bezlerindeki faaliyetleri tetikleyerek endokrin sistemin öteki bölümlerini de etkiler.

Arka lob ise iki tür hormon üretmektedir: Oksitosin ve antidiüretik hormon.
Oksitosin, kadınların süt emzirme evresinde göğüsten süt gelmesi fonksiyonunu harekete geçirmek için etkide bulunur. Bunun yanında doğum esnasında rahim kasılmalarını da hızlandırmaktadır. Antidiüretik hormon, böbrekler üzerinde etki göstererek idrar çıkışını kontrol eder.

Hipofiz Bezi Tümörleri

Akromegali

Akromegali, hipofiz bezinin olması gerekenden fazla faaliyet göstermesi ile kişinin yüzünün irileşmesi, el ve ayaklarında dikkat çekici büyümelerin meydana gelmesi durumudur. Kronik bir hastalıktır ve genelde erişkinlerde görülür. Normal gelişim sürecini tamamlamasının ardından büyüme hormonunun artan salgısı sebebi ile meydana gelir. Büyüme evresinin ardından kemiklerdeki uzamanın durması sebebi ile akromegali iskelette kalınlaşmaya sebep olur. Akromegali olan bir bireyde en çok dikkat çeken farklılık alın ve çene kemiklerinde abartılı derecede bir büyümenin meydana gelmesidir. Bunun neticesi olarak da genişlemiş ve kabalaşmış yüz hatları ve birbirinden ayrılmış dişler dikkat çeker.

Jigantizm

Jigantizm, büyüme gelişim hormonunun çok fazla salgılanması ile vücudun anormal derecede gelişip büyümesi olarak ifade edilir. Ender olarak görülen bu hastalık, akromegali ile benzerlik gösterir ve hipofiz bezince büyüme hormonunun aşırı salgılanması sebebiyle meydana gelir. Akromegaliye benzemeyen bu tarafı ise jigantizmde büyümenin hızlanması ve erişkin çağda aşırı boy uzaması olarak kendini gösterir. Bu iki sorun arasındaki fark bu olaya maruz kalan bireyin yaşıdır. Jigantizm, yetişkinlik dönemini henüz tamamlamamış kişilerde ortaya çıkar. Fakat uzun boylu çocukların çok azı jigantizm rahatsızlığından muzdariptir.

Prolaktinoma

Bu tür bir hipofiz bezi tümörü prolaktin hormonunun çok fazla salgılanmasına sebep olur. Bu durum kadınlarda düzensiz adet veya adetten kesilmeye sebep olabilirken, erkeklerde kısırlık veya iktidarsızlık sebebi olabilir.

Kraniofarinjiyoma

Bu tip bir hipofiz bezi tümörünün varlığı ile kişide görme bozuklukları, baş ağrısı, cinsel yetersizliklere sebep olur.

Cushing Sendromu

Cushing sendromuna, böbrek bezi tümörü neden olabilir

Teşhis

Hekim gerekli fiziki muayeneleri yaparak, fiziksel değişimleri inceleyecektir. Aşırı terleme, ağrı, acı, ellerde sızı, el ve ayaklarda aşırı büyüklük dikkate alınır. Görme bozukluğu tümörlerin büyümesi ile artacaktır. Bu sebeple görme alanı ölçülür ve görme kaybının derecesi araştırılır. Diğer bulgular arasında aşırı yorgunluk, aşırı yağlı deri, dilin büyümesi gibi etkenler sayılabilir. Tedavi yöntemi de tümörün büyüklüğüne ve gelişime göre değişir. Erken teşhis sayesinde tümörün tam anlamıyla yok edilmesi sağlanır. Ameliyat veya hormon tedavi yöntemleri uygulanabilir. Hipofiz bezi ufak olduğu için ameliyat ustalık gerektiren bir ameliyattır. Ameliyatın mümkün olmadığı durumlarda radyasyon tedavisi uygulanabilir.