ATP

ATP (ADENOZİN TRİFOSFAT) Nedir Özellikleri Hakkında Bilgi

Adenin bazı, riboz şekeri ve üç fosfat grubundan oluşan organik bir moleküldür. Hücrelerin metabolik olayları için gerekli olan enerjiyi sağlar.

Adenin bazı ve riboz şekerinin birleşmesiyle adenozin oluşur. Bu yapıya bir fosfat grubunun bağlanması ile adenozin monofosfat (AMP), iki fosfat grubunun bağlanması ile adenozin difosfat (ADP), üç fosfat grubunun bağlanması ile adenozin trifosfat (ATP) oluşur.

ATP molekülünün yapısında iki tane yüksek enerjili fosfat bağı (~) bulunur. Bu bağların kopmasıyla açığa çıkan enerji hücrelerdeki metabolik olaylarda kullanılır.

– Hücrede ADP’ye bir fosfat grubunun eklenmesi ile ATP sentezlenir. Bu olaya fosforilasyon adı verilir. Canlılar üç farklı yöntemle ATP sentezleyebilir:
1. Substrat düzeyinde fosforilasyon
2. Oksidatif fosforilasyon
3. Fotofosforilasyon

– ATP molekülü ile hücrenin endergonik ve ekzergonik reaksiyonları arasında enerji transferi sağlanır.
– Endergonik: Enerjinin harcandığı reaksiyonlardır. Biyosentez olayları (yağ, protein ve karbonhidrat sentezi gibi), aktif taşıma, kas faaliyetleri ve sinirsel iletim gibi olaylarda ATP harcanır.
– Ekzergonik: Enerjinin açığa çıktığı reaksiyonlardır. Oksijenli solunum ve fermantasyon ekzergonik reaksiyonlara örnek olarak verilebilir.

ATP molekülü ekzergonik reaksiyonlardan aldığı enerjiyi endergonik reaksiyonlara taşır.
NOT: ATP molekülü hücre zarından geçemez. Bu nedenle canlı olan her hücre kendi ATP’ sini üretir.

Endergonik tepkimelerde enerji harcanır.

Ekzergonik tepkimelerde enerji salınır.

NOT: ATP molekülünün üretildiği reaksiyonlara fosforilasyon, harcandığı reaksiyonlara ise defosforilasyon denir. Fosforilasyon ve defosforilasyon olayları tüm canlılarda ortaktır.

Örnek Sorular:

Adenozin trifosfat molekülünün yapısında,
I. fosforik asit,
II. deoksiriboz,
III. adenin
moleküllerinden hangileri bulunur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III

Aşağıdaki metabolik olaylardan hangisinde ATP sentezi gerçekleşmez?
A) Oksijenli solunum
B) Protein sentezi
C) Fotosentez
D) Fermantasyon
E) Kemosentez

ATP molekülü ile ilgili,
I. Tüketildiği reaksiyonlara fosforilasyon
denir.
II. Bir hücreden diğerine geçebilir.
III. Canlı olan tüm hücrelerde sentezlenir.
IV. Endergonik tepkimeler sırasında harcanır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV

1) C 2) B 3) E