Kortizol

Kortizol, böbrek üstü bezlerinin kabuk bölgesinde üretilmekte olan, bedenin strese karşı gösterdiği tepki ile alakalı bir tür kortikosteroid hormondur. Kortizol, kişide şeker oranını ve kolesterolü yükseltir, bayanlarda kısırlığa sebep olduğu gibi, bağışıklık sistemine de baskı yapar. Yapay kortizoller alerji ve yangı için sağaltımda kullanılmaktadır. Kortizol hormonu, hasar verici bir uyarıya karşı, karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmalarına, sinir sistemine, lenfoid dokulara ve böbreklere etki göstererek savunma alarmına sebep olur.

Kortizol, kandaki glikoz yoğunluğunu yükseltmektedir. Yağ depolarını meydana getiren yağ hücrelerinden, yağların kana iletilmesini sağlar. Söz konusu bu yağlar bir süre sonra karaciğere taşınarak glikoz yapımında kullanılmaktadır. Yağ hücreleri kortizol yüzünden glikozu enerji hammaddesi olarak kullanmadıkları için var olan yağı parçalayarak enerji hammaddesi olarak kullanırlar. Bir bölümü de glikoz yapılması için karaciğere gider.

Kortizolun yağ eritici özelliği vardır bu lipolitik özellik olarak tanımlanır. Bedende var olan proteinler kortizol ile glikoza dönüşür. Proteinlerin amino asit ile parçalanarak katabolizmayı meydana getirmesi olayında kortizolün uyarıcı etkisi vardır. Bedene bir mikrop saldırı olduğu zaman kortizol hormonu etkisiyle proteinleri katabolizma vasıtasıyla söküp, vücut savunmasında kullanılan “İmmün globulin’lere dönüştürmektedir. Yağ hücrelerine giden glikoz yağ yapımında kullanılmaktadır. Örnek vermek gerekirse kortizol salgılanırken artan bazı olaylar yağların erimesi yerine tam tersi etki yaparak yağlanma oranının artmasına sebep olabilir.

Kortizol, normalde böbreklerde daha çok idrar üretilmesine sebep olurken, öte yandan da sodyum iyonlarının böbreklerden geri emilip kan dolaşımına iletilmesine sebep olmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken önemli nokta, kortizollu ilaçlar kullananların besin yoluyla tuz alımını azaltmazlarsa kanda yüksek oranda sodyum, diğer bir ifade ile tuz birikir. Akabinde de kişinin tansiyonu yükselir.