Flebit-Tromboflebit- Flebotrom-Boz

Flebit, toplardamarlarda meydana gelen iltihaplanma vakasıdır. Damarlardaki iltihaplanma ile trombüs yani pıhtılaşma meydana geldiği için, bu duruma genelde “Tromboflebit” adı verilir. Trombofîebit halinde ilk önce toplardamarlarda iltihaplanma akabinde pıhtılaşma meydana gelir. Önce iltihaplanmanın sonra pıhtılaşmanın olmasına ise “Flebotromboz” adı verilir. Toplardamarlardaki meydana gelen olay nasıl başlamış olursa olsun, netice hep aynıdır.
Türlü faktörler tromboflebit olayının meydana gelmesinde etken ya da yardımcı olarak rol oynamaktadır. Örnek vermek gerekirse;

1) Kalp yetmezliği vakalarında, bacaklarda kan göllenmesinin meydana gelmesi.
2) Gebelik, hamilelik
3) Uzun müddet yatakta yatmak zorunda kalmak
4) Ameliyattan sonra veya doğum yaptıktan sonra uzun süre yatakta kalmak.
5) Damar içine birtakım ilaçların verilmesi.
6) Türlü mikrobik hastalıklar.
7) Kanser türleri ve parazit yumurtaları.
8) Kullanılan doğum kontrol ilaçları ve östrojen içeren ilaçlar.
Tromboflebit, vakasının başlamasının ardından birkaç saat içinde veya birkaç gün sonra belirtiler başlar ancak erken teşhis ve önlem ile hastalık 1-2 haftada iyileşir.

Tromboflebit çoğunlukla bacaklarda bulunan toplardamarlarda meydana gelir. Bacaklarda derin veya yüzeysel toplardamar mevcuttur. Klinik belirtiler ve şikâyetler açısından yüzeysel toplardamarlar ve derin toplardamarların etkilenmesi açısından farklılıklar vardır. Derin toplardamarlar, bacaklarda bulunan kasların arasında saklıdır ve bu yüzden bunlarda meydana gelen tromboflebitin tespit edilmesinde zorluklar yaşanabilir. Kimi sorunlar hiçbir belirti vermeden gelişebilir. Etki altına giren bölgede ağrı meydana gelebilir. Hastalar yürüdükçe ağrının arttığından şikâyet ederler. Bacaklarda dikkat çekici ödem ile sıcaklığın artmasına bağlı olarak gelişen morarma meydana gelebilir. Uzun süre sabit ayakta durmak, uzun yürüyüşler yapmak veya uzun süre oturmakla meydana gelen bacak ağrıları, kişinin sırt üstü yatarak ağrıyan bacağı kalp hizasının üzerinde tutması ile ağrının geçtiği görülür. Bunu fark eden kişiler sırt üstü yatarak ayaklarının altına birkaç tane yüksek yastık koyarak bacaklarını dinlendirirler. Kişinin ayak tabanından bacağının ön tarafına doğru itme işlemi yapıldığında tromboflebitli bacağın baldır kaslarında ağrı meydana gelir. “Homan işareti” adı verilen bu belirti derin toplardamarlarda tromboflebit için önemli bir muayene metodudur. Yüzeysel toplardamarların tromboflebitinde, iltihaplı olan toplardamarı, deri altındaki yolu boyunca kızarık bir şerit şeklinde görmek mümkündür. Bu kızarıklık boyunca bacakta ağrı ve sıcaklık görülür. Tromboflebitteki pıhtıdan ayrılan parçalar akciğerlere kadar ilerleyip, buradaki damarları kapatabilir. Büyük bir akciğer damarında meydana gelen tıkanma ise ölüme sebep olabilir. Bu durum çoğunlukla derin toplardamarlarda gelişen tromboflebit için geçerlidir. Tromboflebit bacaklarda varislerin meydana gelmesine zemin hazırlar. Tromboflejit hastalıklarının tedavisi için baz alınması gereken ana ilke, hastanın istirahata alınması ve pıhtı oluşumunu önleyen “Heparin” veya “Kumarin” türü ilaçların kullanılmasıdır. Yüzeysel toplardamarların tromboflebit meydana gelen hastaların bacaklarına elastik varis çorapların bağlamasının ardında bir süre yürümeleri faydalıdır. Hastalar yatak istirahatı için yattıklarında ayaklarlının kalp seviyesinin üstüne bir yükseklikte olması sağlanır. Gerekli bir tedavi yöntemi ile ortalama 8-15 gün içinde netice alınır. Büyük toplardamarlarda pıhtı meydana gelmesi durumunda halinde bu pıhtının cerrahi açıdan çıkartılması sağlanabilir.